Mục tiêu chung
Đánh giá được thực trạng và đề xuất giải pháp bảo tồn, phát triển nghề dệt thổ cẩm ở Đắk Lắk hiện nay.
Mục tiêu cụ thể
- Khảo sát, đánh giá thực trạng; các nguyên nhân tác động đến nghề dệt thổ cẩm ở Đắk Lắk.
- Đánh giá vai trò của phụ nữ DTTS đối với nghề dệt thổ cẩm và ứng dụng nghề thổ cẩm đối với việc phát triển kinh tế hộ tại địa phương.
- Xây dựng mô hình thí điểm bảo tồn nghề dệt thổ cẩm gắn với thương mại hóa sản phẩm (du lịch cộng đồng, thiết kế thời trang) hỗ trợ phát triển kinh tế hộ gia đình trong vùng đồng bào DTTS của Đắk Lắk.
- Đề xuất giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị nghề dệt thổ cẩm gắn với tăng cường năng lực phát triển kinh tế hộ cho phụ nữ DTTS của tỉnh Đắk Lắk.
* Kết quả thực hiện:
- Tiến hành khảo sát điểm 03 dân tộc tại chỗ là Ê Đê, M’nông, Gia Rai, ở phạm vi 5 huyện thành phố (Buôn Ma Thuột, Cư M’gar, Lắk, Krông Bông, Ea Súp). Kết quả điều tra, khảo sát cũng cho thấy, nghề dệt thổ cẩm truyền thống tại các huyện này chưa hoàn toàn biến mất, với nỗ lực của một số phụ nữ DTTS, tâm huyết với nghề; cùng với sự quan tâm, ủng hộ của các cấp, các ngành, thì nghề dệt thổ cẩm truyền thống đang có tín hiệu hồi phục đáng mừng.
- Trên kết quả khảo sát, nhóm nghiên cứu đã tiến hành xây dựng 03 mô hình điểm để áp dụng các giải pháp nhằm bảo tồn, phát triển nghề dệt thổ cẩm trong bối cảnh hiện nay. Hai dân tộc được lựa chọn xây dựng mô hình là Ê Đê ở TP. Buôn Ma Thuột, huyện Cư M’gar và dân tộc M’nông ở huyện Lắk. Mô hình đã áp dụng các giải pháp để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tức là nâng cao kiến thức, kỹ năng, tay nghề của phụ nữ DTTS đối với nghề dệt thổ cẩm. Đồng thời thí điểm các giải pháp cải tiến công cụ, nguyên liệu dệt để nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng phạm vi sử dụng của vải thổ cẩm,… Kết quả từ các mô hình dù còn có những hạn chế nhất định do các yếu tố khách quan và chủ quan, nhưng cũng đã bước đầu cho chúng tôi khẳng định được các yếu tố cho bảo tồn, phát triển nghề dệt thổ cẩm ở Đắk Lắk hiện nay là:
- Nâng cao chất lượng, số lượng của nhân lực tham gia vào nghề dệt thổ cẩm trong cộng đồng DTTS. Đưa nghề dệt thổ cẩm vào chương trình giáo dục địa phương để bồi dưỡng tình yêu, niềm tự hào với văn hóa dân tộc của con em đồng bào DTTS ở Đắk Lắk.
- Ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ vào cải tiến công cụ, nguyên liệu, mẫu mã để gia tăng giá trị thổ cẩm; số hóa hoa văn thổ cẩm,…để bảo tồn được lâu dài, đáp ứng được nhu cầu thị trường đối với thổ cẩm.
- Tăng cường liên kết nghề dệt thổ cẩm với du lịch, xuất khẩu, công nghiệp sáng tạo để mở rộng thị trường tiêu thụ thổ cẩm.
- Rà soát, hoàn thiện chính sách, cơ chế đãi ngộ nghệ nhân, chính sách dạy nghề, chính sách hỗ trợ cơ sở vật chất,… để tạo hành lang pháp lý cho phát triển nghề dệt thổ cẩm.
- Lồng ghép hoạt động bảo tồn, phát triển nghề dệt thổ cẩm vào các chương trình, dự án, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội phù hợp ở địa phương.
- Nâng cao trách nhiệm của các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương trong vận động, tuyên truyền, định hướng, hỗ trợ đồng bào trong bảo tồn, phát triển nghề dệt thổ cẩm.
- Đề xuất được những giải pháp có tính khả thi, phù hợp với thực tế trên địa bàn Đắk Lắk hiện nay.