Một công thức mới có tác dụng xua muỗi đẻ trứng vào ổ nước và ức chế trứng nở góp phần kiểm soát vector truyền bệnh sốt xuất huyết

Chỉ số đề mục

Lĩnh vực nghiên cứu

Bệnh truyền nhiễm

Dạng tài liệu

Tác giả

Phùng Thị Kim Huệ, Lê Trí Viễn, Đậu Minh Nga, Nguyễn Thị Thanh Nga⁽¹⁾, Thân Trọng Quang, Trần Văn Lộc

Nhan đề

Một công thức mới có tác dụng xua muỗi đẻ trứng vào ổ nước và ức chế trứng nở góp phần kiểm soát vector truyền bệnh sốt xuất huyết

Nhan đề tiếng anh

A new formulation inhibits egg hatching and repels mosquito oviposition at breeding sites, contributing to the control of dengue vector

Nguồn trích

Y học cộng đồng

Năm xuất bản

2022

Số

3

Trang

15-20

ISSN

2354-0613

Từ khóa

Công thức MCA, Xua muỗi đẻ trứng, Ức chế trứng nở, Anacardium Occidentale

Từ khóa tiếng anh

Anacardium occidentale, MCA formulation, Oviposition deterrence, Ovicidal activity

Tóm tắt

Loài Anacardium Occidentale phổ biến ở nhiều nước trong đó có Việt Nam. Chiết xuất vỏ hạt của nó có tác dụng diệt ấu trùng của muỗi truyền bệnh, khi chiết xuất bằng dung môi cho thấy có chứa 62,9% axit anacardic (AA). Tuy nhiên, AA là hỗn hợp lỏng của bốn hợp chất bởi mức độ không bão hòa của chuỗi bên kỵ nước nên khó tan. Trong nghiên cứu này, chúng tôi khắc phục nhược điểm này bằng cách chuyển đổi AA thành trạng thái muối với natri, để tan trong nước và tồn tại ở dạng anion rồi cho phối hợp với chiết xuất ethanol vỏ chanh tạo công thức mới (MCA) nhằm đánh giá hoạt động diệt trứng và xua muỗi Aedes khỏi nơi đẻ trứng. Kết quả chỉ ra rằng từ dạng lỏng của AA sau khi tách chiết tạo nên dạng muối AA đạt hiệu suất 86%, khi phối trộn với cao vỏ chanh cùng phụ gia với tỉ lệ 2:1:7 tạo viên MCA đã ức chế được sự nở của trứng đối với Ae. aegypti (82,9%) và Ae.albopictus (90,6%) ở liều 10 ppm, so với chứng âm có P0,05. Tương tự, khi ở cùng nồng độ, MCA đã thể hiện hoạt tính xua Ae. albopictus và Ae. aegypti khỏi nơi đẻ trứng lần lượt là 68.5% và 78.1% đều có ý nghĩa thống kê (P<0.05) so với chứng âm. Kết quả trên đã thể hiện, công thức MCA hứa hẹn là một chế phẩm thân thiện với môi trường, có tiềm năng kiểm soát muỗi truyền bệnh.

Tóm tắt tiếng anh

Anacardium occidentale is a typical plant species in tropical countries, including Vietnam. Its nut shell extracts possess biological effects, such as larviciding. Solvent extracts of the nut shell of this plant were reported to contain 62.9% anacardic acid (AA). However, AA is a liquid mixture of four compounds, differentiating by the hydrophobicity of side chains, making it water-insoluble. In this study, we aim to overcome this drawback by converting AA into a sodium salt, which exists in anionic condition, and then combine with ethanol extract of lime peel to create a new pellet product (MCA) to evaluate the ovicidal and repellent activities against Aedes mosquitoes at their breeding grounds. The results showed that the efficiency of yielding salt form from the AA liquid extract was 96%, which was then mixed with lime peel extract and additives at a 2 : 1 : 7 ratio to produce MCA pellets. The formulation demonstrated egg hatch inhibition upon Ae. aegypti (82.9%) and Ae. albopictus (90.6%) at 50 ppm, compared to the negative control (P0.05). Similarly, at the same concentration, MCA exhibited 68.5% and 78.1% repellent activities toward Ae. albopictus and Ae. aegypti from the breeding site, respectively, which differed significantly (P<0.05) compared to negative controls. The above results indicated that MCA promises an environmentally friendly new formulation with the potential to manage several dangerous disease-carrying mosquito species.

Kí hiệu kho

TTKHCNQG, CVv 417

File toàn văn

Xem toàn văn