Hiện nay trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của nước ta, đô thị hóa là một quá trình tất yếu khách quan. Đô thị hóa trong điều kiện tiền công nghiệp hóa ít gắn với các yếu tố nội tại làm động lực cho kinh tế đô thị, làm trầm trọng thêm các khó khăn lớn của các đô thị như: Một bộ phận lao động trong nông nghiệp mất đất sản xuất, thiếu công ăn việc làm; một bộ phận dân cư từ nông thôn chuyển về đô thị để làm việc làm gia tăng nhu cầu về lương thực, thực phẩm, vấn đề vệ sinh môi trường đô thị bị ảnh hưởng nghiêm trọng; sự ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước… Đây là các yếu tố đe dọa sự phát triển nhanh và bền vững của các đô thị hiện nay. Trong rất nhiều các giải pháp thì phát triển nông nghiệp đô thị
được xem như một hướng đi tối ưu có tính khả thi cao để giải quyết các bất cập liên quan trong tiến trình đô thị hóa, hướng tới xây dựng các đô thị sinh thái bền vững cho tương lai (Hoàng Thị Ngọc Ánh, 2016).
Quận Cái Răng cũng không ngoài xu thế đó những năm gần đây, thực trạng nông nghiệp ở quận qua khảo sát sơ bộ cho thấy người dân chưa chú trọng vào nông nghiệp đô thị, các hộ trồng lẻ tẽ, tự phát, không đa dạng về hình thức và giống. Người dân chỉ trồng kiểng để giải trí, về rau sạch thì rất ít hầu như không có kinh doanh nên chỉ tự tiêu thụ tại gia.
Hiệu quả kinh tế phát triển nông nghiệp đô thị thể hiện qua những ưu điểm quan trọng và nổi bật sau: nông nghiệp đô thị góp phần cung ứng nguồn lương thực, thực phẩm tươi sống tại chỗ cho các đô thị. Thêm vào đó nông nghiệp đô thị tạo việc làm và thu nhập cho một bộ phận dân cư đô thị. Nông nghiệp đô thị góp phần quản lý bền vững tài nguyên thiên nhiên, giảm ô nhiễm môi trường. Một trong những nhiệm vụ quan trọng của nông nghiệp đô thị là tái tạo chất dinh dưỡng cho đất thông qua tái sử dụng các chất thải hữu cơ từ các hoạt động của đô thị. Nông nghiệp đô thị được sản xuất tại chỗ ven các đô thị nên sau thu hoạch, chi phí đóng gói, vận chuyển và bảo quản bằng kho lạnh được bỏ qua nên góp phần giảm giá
thành đến mức tối đa. Chất lượng các sản phẩm được đảm bảo an toàn đồng thời góp phần giảm lượng xe trọng tải lớn vào ra các đô thị, giảm tai nạn và ô nhiễm đáng kể cho khu vực đô thị (Hoàng Thị Ngọc Ánh, 2016).
Nông nghiệp đô thị mang lại nhiều lợi ích như: có thể đem lại sức khỏe, môi trường và lợi ích kinh tế, làm cho nó trở thành một phong trào hấp dẫn (Mukherji và Morales, 2010). Bên cạnh làm đẹp cảnh quan đô thị thành phố, nông nghiệp đô thị cũng có thể hỗ trợ phục hồi môi trường, khắc phục thông qua tái sử dụng khu vực bỏ hoang và một số dòng chất thải, chẳng hạn như sân ủ chất thải từ cảnh quan đô thị (Timothy Beatley, 1997). Ngoài ra, còn có thể làm giảm tiêu thụ nhiên liệu và ô nhiễm không khí vì giảm được khoảng cách đi lại cho sản xuất, tiêu thụ. Một cảnh quan đô thị xanh hơn cũng có thể cung cấp lợi ích về sức khỏe tâm lý và tình cảm. Trang trại đô thị và các khu vườn cộng đồng mang lại lợi ích cho các thành phố và khu vực, điển hình hệ thống đô thị là một kết thúc của sinh thái. Thay vì một hệ sinh thái khỏe mạnh, trong đó chủ yếu là các chất dinh dưỡng tái chế.
Chính vì thế phát triển nông nghiệp đô thị ở quận Cái Răng là giải pháp tối ưu giúp phát triển kinh tế hộ dân, xóa đói giảm nghèo; tạo việc làm và thu nhập cho cư dân; góp phần tạo cảnh quan đô thị, cải thiện sức khỏe cộng đồng; giúp quản lý bền vững tài nguyên thiên nhiên và giảm thiểu ô nhiễm môi trường (Lê Quang Trí và Huỳnh Phú Hiệp, 2011).
Nhìn chung nông nghiệp đô thị tại đây đã hiện diện nhưng còn ở dạng manh mún, tự phát, không theo quy hoạch và không đảm bảo tính an toàn. Trong khi xã hội ngày càng phát triển, dân số ngày càng tăng nhanh nên nhu cầu lương thực, thực phẩm cũng ngày càng tăng lên. Do đó dự án “Xây dựng mô hình nông nghiệp đô thị triển vọng tại quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ” cần thiết được thực hiện với các mục tiêu:
- Đánh giá hiện trạng và xác định mô hình nông nghiệp đô thị triển vọng ở quận Cái Răng.
- Xây dựng, đánh giá và hoàn thiện mô hình nông nghiệp đô thị triển vọng tại quận Cái Răng
- Đề xuất các giải pháp phát triển các mô hình nông nghiệp đô thị tại quận Cái Răng.